Program duszpasterski na rok 2017/2018 – wprowadzenie ks. prof. Krzysztofa Pawliny

W uroczystość Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata kończy się program duszpasterski dla Kościoła w Polsce. Był to cykl czteroletni, który miał na celu odnowienie świadomości chrzcielnej oraz powinności misyjnej wynikającej z faktu chrztu świętego.

Nowy program zaplanowano na dwa kolejne lata. Celem tego programu jest odkrycie osoby Ducha Świętego, otwarcie się na Jego działanie oraz refleksja nad skutkami takiego otwarcia się.

Hasło całego cyklu brzmi: „Duch, który umacnia miłość”. Zaczerpnięto je z drugiej modlitwy eucharystycznej o Tajemnicy Pojednania.

Program, który – jak wspomniałem – koncentruje się na osobie Ducha Świętego, uwzględnia również w swoich założeniach dwie ważne daty odnoszące się do konkretnych wydarzeń historycznych. Mam tu na myśli 450. rocznicę śmierci Stanisława Kostki, patrona polskiej młodzieży, oraz 100. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości.

Dlaczego taki program?

Pierwsze uzasadnienie jest teologiczne. Chciano mianowicie podkreślić rolę mistagogi chrześcijańskiej. Chodzi zasadniczo o ukazanie związku i jedności pomiędzy chrztem, bierzmowaniem i eucharystią. Jest to więc refleksja nad sakramentami chrześcijańskiego wtajemniczenia, naturalna kontynuacja myśli, która została zapoczątkowana w poprzednim czteroletnim programie poświęconym sakramentowi Chrztu Świętego.

Inny motyw zaproponowania takiego właśnie programu wypływa z kondycji życia wiarą. Z analizy Komisji Duszpasterskiej Konferencji Episkopatu Polski wynika, że istnieje słaba znajomość działania Ducha Świętego w życiu i w Kościele. Potrzeba więc pomóc wiernym odkryć Dary Ducha Świętego, które są im udzielane w sakramencie bierzmowania, i pokazać, jak tymi darami żyć. Jest to bowiem sakrament, który – jak wynika z obserwacji – „obumarł” w wielu osobach dorosłych.

Kolejną przesłanką dla tak sformułowanego programu jest fakt, że coraz więcej młodzieży rezygnuje z przyjęcia sakramentu bierzmowania, a znaczna jej część przyjmuje go z bardzo małą świadomością.

Oto zasadniczy kontekst celów nowego programu duszpasterskiego.

Jak już wspomniałem, program pomyślany został na dwa lata.

Motto roku pierwszego brzmi: „Jesteśmy napełnieni Duchem Świętym”.

Co jest zatem zadaniem na ten pierwszy rok?

Otóż ma to być odkrywanie osoby Ducha Świętego oraz Jego darów. Innymi słowy chodzi o to, aby skutki bierzmowania były urzeczywistniane w życiu.

W tym kontekście chodzi zaś o zwrócenie szczególnej uwagi na następujące aspekty:

1. odnowienie w sobie synostwa Bożego,
2. odkrywanie własnej tożsamości chrześcijańskiej,
3. osobisty wybór Chrystusa,
4. odkrywanie parafii jako wspólnoty rozwoju i dojrzewania wiary.

Hasło drugiego roku brzmi: „W mocy Bożego Ducha”.

Rok drugi ma służyć rozpoznaniu zadań oraz obszarów zaangażowania.

Kościół jako wspólnota to pierwszy obszar zaangażowania wiary. Celem jest doprowadzenie wiernych do poznania Kościoła „w zupełnie nowym świetle, być może nieznanym do tej pory” – jak to określają sami autorzy programu.

Drugą przestrzenią posługi wiernych to obszar życia społecznego. Chodzi o to, aby dary Ducha Świętego rozpoznane były i używane w posłudze dobra wspólnego w różnych dziedzinach życia.

Generalnie rzecz ujmując, program duszpasterski skierowany jest do dwóch grup adresatów.

Pierwsza to bierzmowani dorośli, czyli osoby, które sakrament ten przyjęły w bliższej lub dalszej przeszłości, ale nie umieją korzystać z darów Ducha Świętego. Co więcej, niewiele o Duchu Świętym wiedzą czy pamiętają.

Druga grupa to młodzież przygotowująca się do bierzmowania.

W tej kwestii ujawniają się dwie sprawy: przygotowanie do bierzmowania oraz kontynuacja życia darami otrzymanymi.

Krótko mówiąc, formacja przed bierzmowaniem prowadzona jest w naszych parafiach lepiej lub gorzej. Inaczej rzecz się ma po przyjęciu tego sakramentu. Miał on zapoczątkować życie dojrzałą wiarą, a w rzeczywistości nierzadko stał się tzw. sakramentem pożegnania z Kościołem.

Co na ten temat program ogólnopolski?

Otóż Konferencja Episkopatu Polski wydała wskazania dotyczące przygotowania do przyjęcia sakramentu bierzmowania. To ważny dokument, w którym znajdujemy podstawy teologiczno-pastoralne sakramentu bierzmowania, wskazania organizacyjne
i metodyczne, a także konkretne tematy spotkań przygotowujących do sakramentu bierzmowania.

I na tym koniec. Nic o formacji posakramentalnej.

Jeśli więc chodzi o pierwszą grupę, czyli o ludzi dorosłych, to nowy program duszpasterski daje dużo więcej.

Jego autorzy nie poprzestają bowiem tylko na założeniach ogólnych. Program w zasadzie zawiera więcej pomocy duszpasterskich niż podstaw teologicznych.

Otóż program duszpasterski na rok 2017/2018 składa się z pięciu książek. Cztery z nich to pomoce duszpasterskie: homiletyczne, liturgiczne, katechetyczne i maryjne. Księżom i liderom duszpasterstw dano do ręki konkretne propozycje do realizacji programu.

Każdy okres liturgiczny zawiera konspekty kazań uwzględniających problematykę Ducha Świętego. Do ręki otrzymują księża „Zeszyt katechetyczny”, w którym znajdują się: katechezy dla członków Parafialnych Rad Duszpasterskich, Katechezy dla rodziców kandydatów do bierzmowania i katechezy dla dorosłych. Wszystkie one są ułożone w pewnym kluczu, a mianowicie pod kontem roli Ducha Świętego w życiu człowieka. Z kolei w „Zeszycie liturgicznym” wskazane są różnego rodzaju nabożeństwa, które mogą posłużyć w duszpasterstwie do zaakcentowania obecności Ducha Świętego.

Poza tym Komisja do Spraw Duszpasterstwa przygotowała też homilie i konferencje na święta i uroczystości Maryjne.

Wszystko to stanowi imponującą pomoc dla tych, którzy zechcą realizować program Kościoła na rok 2017/2018.

Czy jest to zatem już gotowy program dla nas?

Nie. To program ogólnopolski. Autorzy tego programu podpowiadają, że są to jedynie propozycje do wykorzystania.

Oznacza to więc, że osoby odpowiedzialne za kształt duszpasterstwa w diecezjach powinny wypracować swój program.

Wymienia się też gremia, które powinny zająć się opracowaniem programów dla Kościołów lokalnych. Mowa tu o wydziałach duszpasterskich kurii biskupich i o diecezjalnych radach duszpasterskich, radach kapłańskich, o dziekanach i proboszczach.

Chodzi więc o to, aby program taki powstał oddolnie i przy współpracy tych, którzy będą go realizować.

Stąd to dzisiejsze spotkanie wydaje się być jedynie zapowiedzią tego, co nas jeszcze czeka, kiedy to w różnych gronach wypracowywać będziemy program dla naszej archidiecezji.